Cây hoa mai là loài hoa tượng trưng cho mùa xuân đến. Mỗi độ xuân về, ngân hạnh khoe sắc vàng tươi khi các loài hoa đua nhau khoe sắc. Bài viết hôm nay sẽ cùng các bạn tìm hiểu thêm về loại cây hoa mai xinh xắn và quen thuộc này nhé!
Giới thiệu về cây hoa mai
Trong tiếng Anh, hoa mai là Apricot Flowers. Ngoài ra, cây hoa mai còn có tên gọi khác là hoàng mai, có tên khoa học là Ochna integerrima. Loại cây này thuộc họ Mai (Ochnaceae) và rất phổ biến trong ngày Tết ở Việt Nam, đặc biệt là miền Nam.
Ở Việt Nam, mai phân bố chủ yếu ở vùng rừng núi Trường Sơn, đồng bằng sông Cửu Long và các tỉnh Quảng Nam, Đà Nẵng, Khánh Hòa. Cũng có một số ít cây mọc ở vùng cao.
Xuất xứ hoa mai
hoa mai có nguồn gốc từ Trung Quốc. Cây mai xuất hiện ở Trung Quốc cách đây khoảng 3000 năm. Giống như Phí Cung Ấn thời nhà Minh đã ghi lại trong cuốn sách “Trân hương bảo ngự”: “Đắc Kỷ ái lãm hàn mai. Trụ tằng ngự tuyết đồng lãm chi.” Dịch ra là Đắc Kỷ thích xem hoa mai ngoài trời lạnh. Trụ vương thường đội tuyết để ngắm.
Từ xa xưa, người Trung Quốc đã yêu thích hoa mai, không chỉ xếp Mai, Tùng, Cúc vào nhóm “Tuế hàn tam hữu” mà còn coi hoa mai là quốc hoa.
Tên của hoa mai từ thời bấy giờ được đặt theo đặc điểm và nghe khá hoa mỹ, chẳng hạn như “Yên chi mai” chỉ loài hoa mai có màu đỏ hồng, “Thủy tiên mai” là loại hoa mai 6 cánh tròn giống như hoa thủy tiên, “Lục ngạc mai” tức loài mai có đài hoa màu xanh đậm,… Theo tư liệu cũ ghi chép lại, hoa mai của Trung Quốc được phân thành 4 loại chính, đó là: Bạch mai, Thanh mai, Hồng mai và Mặc mai.
hoa mai ban đầu đến từ cây dại. Cây thích nghi với điều kiện khí hậu nhiệt đới, có khả năng sinh trưởng và phát triển tốt. Nếu chăm sóc tốt cây mai sẽ nở hoa đẹp và sống lâu.
Do đặc điểm của cây mai là rụng lá vào cuối mùa đông và nở hoa vào đầu mùa xuân, đặc biệt ở Việt Nam, đặc biệt là trong dịp Tết Nguyên Đán của người Á Đông, cây mai thường được trồng làm cảnh để chưng trong dịp Tết Nguyên đán.
Có bao nhiêu loại mai?
Theo thống kê, hiện nay trên thế giới có hơn 24 loại mai, riêng ở Việt Nam có khoảng 19 loại. Trong đó, 6 loại mai phổ biến nhất thế giới là mai Campuchia (mai vàng Campuchia), mai vàng Indonesia, mai vàng Myanmar, mai vàng Nam Phi, mai vàng châu Phi và mai vàng Madagascar.
Tại Việt Nam, bài viết này sẽ giới thiệu 8 loại mai phổ biến nhất, đó là: Mai Tứ Quý, Bạch Mai, Hồng Mai, Hạnh Mai, Hoàng Mai, Song Mai, Mai Chiếu Thủy và Nhất Chi Mai.
Mai Tứ Quý
Cây mai Tứ Quý hay còn gọi là cây mai đỏ, có tên khoa học là Ochna Atropurpurea. Là loài hoa trang trí nở quanh năm. Đặc biệt hơn nhiều giống mai khác, cây mai này nở hoa hai lần, lần đầu màu vàng và lần thứ hai màu đỏ. Hoa 5 cánh màu vàng tươi sau khi héo đều rụng hết, 5 lá đài chuyển sang màu đỏ sẫm lộn ngược, giống như nụ ôm lấy nhụy, nhụy có hạt, lúc non màu xanh, lúc già màu đen, to dần và đẩy đài hoa ra. nở lần thứ hai , hoa hoa mai chuyển sang màu đỏ.
Hạnh Mai
Tên khoa học của cây hạnh mai là Meimei, còn được gọi là cây mai. Chiều cao hạn chế hơn nhiều loài khác, chỉ khoảng 6-9 mét. Lá rộng, hình bầu dục, đầu nhọn, hơi có răng cưa. hoa mai 5 cánh thường có 2 màu nổi bật là trắng và hồng. Quả của cây khi còn non có màu xanh, khi chín có màu vàng, vị chua ngọt.
Bạch Mai
Hoa màu trắng tinh khôi, cánh hoa dày 6-8 chiếc, hơi tròn, nhị màu vàng, rất giống hoa sứ. Hoa có mùi thơm dịu nhẹ, dễ chịu. Loại mai trắng này rất khó trồng và chăm sóc. Chiều cao tối đa của cây khoảng 15m, chủ yếu mọc ở vùng rừng núi Bến Tre, Baden-Ty Ninh, Hà Tiên.
Hồng Mai
Cây hồng mai có tên khoa học là Jatropha pandurifolia. Cây là loại cây thân gỗ, chiều cao chỉ khoảng 1-4 cm. Lá màu xanh đậm, đơn độc và chia thùy. Hoa mai có 5 cánh, nhị màu vàng hồng rất đẹp. Hoa mọc thành chùm trên cành và ra hoa quanh năm. Quả hồng khi chín có màu nâu sẫm.
Hoàng Mai
Đây là cây mai vàng hay còn gọi là Lập Mai. Những bông hoa năm cánh nhỏ và có màu vàng tươi. Loại mai này mỗi năm chỉ nở một lần vào cuối tháng Chạp âm lịch. Đây là lý do tại sao cây được đặt tên là Lạp mai
Song Mai
Có tên gọi mai nguyên thủy vì loại mai này thường ra hoa kết trái theo từng cặp. Tống Tinh Hoa trắng trẻo, mang vẻ đẹp thuần khiết.
Mai Chiếu Thủy
Là loại cây lâu năm có tên khoa học là Wrightia Religiosa. Chiều cao của cây chỉ khoảng 1,5m, phân cành nhiều, gốc to. Lá nhỏ, dài mọc thành từng cặp. hoa mai có màu trắng, mọc thành chùm nhỏ gồm 5 cánh nhỏ, có mùi thơm dịu nhẹ. Nó được đặt tên như vậy vì cây có cuống hoa luôn hướng xuống đất.
Nhất Chi Mai
Cây mai là loại cây đen bóng, rễ dày. Lá nhỏ, có gai, trông giống ngọn giáo và có màu xanh non. Những bông hoa đẹp nhất của chi mai bao gồm nhiều cánh hoa mỏng, ban đầu màu trắng, dần dần chuyển sang màu đỏ khi hoa tàn. Hoa có thể mọc đơn độc hoặc mọc thành cụm. Loại cây này phổ biến hơn ở miền Nam.
Ngoài những loại mai được ưa chuộng nhất kể trên, còn có nhiều giống mai quý khác, giống mai vàng hay mai trắng có hoa. Ví dụ: mai chiếu thủy, mai chiếu thủy, mai chiếu thủy, mai chiếu thủy, mai chiếu thủy, mai hoàng yến, mai đá hoa mai, mai tuyết tùng, mai nhật, mai thái, mai tú cầu, mai rừng (mai núi) ) , Cây hạnh bạch tuyết,…
Đặc điểm của mai vàng
Dáng mai vô cùng cao lớn, là cây lâu năm, có thể tồn tại và phát triển hơn trăm năm. Mai vàng là cây thân gỗ nên thân cây dày, cành hơi giòn nhưng vẫn uốn được thành dáng cây. Thân cây xù xì, phân cành nhiều. Lá mọc thưa và nếu để tự do, cây có thể phát triển từ hạt với chiều cao lên tới 20-30m. Gốc to, có những gốc mai vàng trũng sâu tới 2-3 mét.
Lá mai vàng là loại lá đơn mọc xen kẽ và có phiến lá hình trứng thuôn dài. Lá có màu xanh nhưng mặt dưới của lá hơi vàng.
hoa mai vàng là hoa lưỡng tính. Hoa mọc ra từ nách lá và mọc thành chùm. Có vỏ lụa ở đầu còn gọi là hoa cái. Sau đó, lớp vỏ lụa sẽ mở ra để lộ ra những chùm chồi xanh. Sau khoảng một tuần nụ sẽ bung ra thành những cánh hoa hoa mai màu vàng tươi. Cấu trúc hoa mai thường có 5 cánh hoa nhỏ mỏng manh nhưng cũng có những bông đặc biệt có tới 9 – 10 cánh hoa. hoa mai thường nở hoa trong vòng 3 ngày rồi tàn.
Mặc dù hoa mai thường ra hoa vào mùa xuân nhưng thời gian gần đây thời tiết thay đổi nhiều nên việc ra hoa bị ảnh hưởng nên thường khiến mai ra hoa sớm hoặc ra hoa hoa mai trái vụ. Không phải bông hoa nào cũng đơm hoa kết trái. Nếu một bông hoa đang đậu, bầu nhụy của hoa sẽ phình ra sau khi khô héo. Lần sau sẽ sản xuất hạt giống.
Ý nghĩa hoa mai
hoa mai từ lâu đã là loài hoa quý mang nhiều tầng ý nghĩa. Giống như phương bắc có hoa đào, hoa mai là biểu tượng của phương nam. Hình ảnh hoa mai là biểu tượng mang lại những điều tốt lành, mang lại tài lộc và thịnh vượng. Để những bông hoa mai nở khi mùa xuân đến, cây mai phải trải qua một mùa đông khắc nghiệt. Vì vậy, cây mai tượng trưng cho sức mạnh, sự ngoan cường, động viên con người vượt qua khó khăn, phấn đấu vươn lên đạt thành tích tốt.
Không chỉ vậy, hoa mai còn mang ý nghĩa tượng trưng cho sự cao sang, quý tộc. Chính vì vậy cây hoa mai thường xuất hiện trong chú thích tranh của “Hoa phú quý”, thuộc một trong tứ đại danh mộc “tùng, cúc, trúc, mai”.
Hoa mai và nhiều loài hoa khác nở từ Tết đến Xuân về nên ý nghĩa của cây ngân hạnh ngày Tết rất quan trọng. Đặc biệt khi hoa nở, ý nghĩa hoa mai đầu tiên là năm cũ đã qua và năm mới đã đến. Sắc vàng tươi hoa mai tượng trưng cho sự hy vọng, may mắn và thịnh vượng nên hầu hết các gia đình sẽ không quên chuẩn bị một cành mai hay chậu hoa thật đẹp để trang trí nhà cửa.
Dù công việc chuẩn bị cho Tết rất bận rộn nhưng mọi người vẫn tranh thủ thời gian để hái một chậu mai thật đẹp mang về nhà. Bởi từ lâu, ý nghĩa của hoa mai ngày Tết đã trở thành giá trị tinh thần to lớn của mỗi gia đình.
Theo quan niệm dân gian, cây mai càng nở nhiều hoa thì càng nhiều của cải. Đặc biệt nếu cây mai có đủ bảy cánh sẽ mang ý nghĩa “lợi lộc nhiều”.
Ý nghĩa của vàng hoa mai còn tượng trưng cho sự đoàn kết, niềm vui hạnh phúc và tình yêu thương cao cả. Vì vậy, mọi người trở nên thân thiết hơn vì ý nghĩa hoa mai ngày Tết.
Bên cạnh mai vàng thì cây hoa mai bạch quý cũng mang biểu tượng riêng. Ý nghĩa hoa mai màu trắng là biểu tượng của quý ông, nghĩa khí, sự dẻo dai và tâm hồn cao thượng, trong sáng.
Tác dụng của cây hoa mai
Công dụng lớn nhất của cây hoa mai là trồng làm cảnh trong nhà, nhất là vào mỗi dịp tết đến xuân về. Do cây có khả năng tạo dáng, tạo thế đẹp, màu sắc hoa nổi bật và mang ý nghĩa tích cực nên hoa mai rất được ưa chuộng và trồng phổ biến trong mọi gia đình.
Ngoài ra, hoa mai của cây còn có thể được dùng làm nguyên liệu trong một số loại thuốc điều trị các bệnh khác nhau. Chẳng hạn, hoa có thể dùng để chữa các bệnh nhẹ như tức ngực, ho lao, ho, bỏng, đau họng, chóng mặt, chán ăn.
Nhiều loại tinh dầu và hóa chất có lợi như borneol, meratin, farnesol, cineole, benzyl alcohol, carotene… có tác dụng kháng khuẩn, lợi mật tốt.
Từ đó hoa mai được bào chế thành bài thuốc dân gian hữu hiệu chữa các bệnh đau đầu, cao huyết áp, đau dạ dày, xơ gan nhẹ, chướng bụng, đầy hơi, viêm họng, đau khớp, đau ngực, ung nhọt…Ngoài ra, cây hoa mai được sử dụng trong nhiều món ăn độc đáo với các loại thịt, cá chép, trứng, nấm đông cô, hải sâm, v.v. Ẩm thực tự nhiên, hương vị thơm ngon bổ dưỡng không thể cưỡng lại.
Cách trồng cây mai
Kỹ thuật nhân giống mai vàng
Cây hoa mai có thể được nhân giống bằng một số phương pháp, nhưng phổ biến nhất là gieo hạt và giâm cành. Mỗi phương pháp đều có ưu và nhược điểm khác nhau đối với cây mai
Bằng phương pháp gieo hạt, chúng ta sẽ có một số lượng lớn cây mai nhỏ. Như vậy không tốn quá nhiều công sức hay mất quá nhiều thời gian. Cây mai trồng từ hạt có thể đạt chiều cao 30-40 năm nếu được để tự do phát triển. Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này là cây mai mới sẽ không mang những đặc tính tốt như ít cành, hoa nhỏ, màu sắc khác hẳn cây mẹ.
Bằng cách chiết nhánh, cây mai mới sẽ giữ được những đặc tính tốt của cây con ban đầu. Khi hái, chọn những cành khỏe mạnh, sau đó cắt vỏ thành khúc dài 3-4 cm, cẩn thận không cắt vào phần gỗ. Dùng đất trộn với xơ dừa, phân chuồng hoai mục… để băng bó vết thương. Sau đó tưới nước thường xuyên, sau khoảng 3 tháng đất trong chậu sẽ mọc rất nhiều rễ thì tiến hành cắt nhánh để lại cây mẹ.
Kỹ Thuật Trồng Cây Mai Vàng
Thời điểm lý tưởng để trồng cây ngân hạnh là đầu mùa mưa. Mật độ trồng và khoảng cách cây phải hợp lý, rộng rãi để cây sinh trưởng tốt.
Theo kỹ thuật trồng mai thì trước tiên phải chuẩn bị đất đủ nước, nhiều mùn và chất dinh dưỡng. Đất trồng có thể trộn thêm xơ dừa, tro trấu, than bùn và phân chuồng hoai mục để tăng độ mùn và chất dinh dưỡng cho đất.
Cây mai chịu hạn tốt, ngày chỉ cần tưới nước 2 lần vào buổi sáng và chiều tối. Lượng nước tưới cần phù hợp để đảm bảo cây không bị khô héo, úng do tưới quá nhiều.
Cách trồng mai vàng hiệu quả phải kết hợp bón phân trong khi tỉa cành. Để cây phát triển xanh tốt thì phải bón nhiều đạm và lân hơn kali. Phân đạm, lân, kali có thể bón điều độ, bón xa gốc cây, khoảng 2-3 lần/tháng. Hiệu quả thụ tinh sẽ tốt hơn trong mùa mưa. Ngoài ra khoảng 3-4 tháng sau khi cây thay đất có thể bón lót bằng phân chuồng, phân gà, phân vịt.
Thường xuyên làm cỏ, xông, bẫy sâu bệnh cho cây. Nên làm cỏ kịp thời trước mùa mưa. Ngoài ra còn có một số sâu bệnh cần chú ý như sâu đục thân, sâu tơ, phễu bông.
Cách Chăm Sóc Cây Mai Sau Tết Nguyên Đán
Kỹ thuật cắt tỉa cây mai
Cây mai yêu cầu cắt tỉa phù hợp dựa trên hình dạng và kích thước ban đầu của cây. Tùy cách chăm sóc cây ngân hạnh, thông thường có thể cắt bỏ ⅓ số cành như cây thông hoặc tỉa cành trên ngắn hơn hàng dưới. Thời gian tỉa cành hợp lý là trước ngày 15 âm lịch, nếu chậm chất lượng thì trước ngày 20 âm lịch.
Đồng thời tưới hoặc phun xung quanh gốc cây phân urê pha với nước để cây nhanh chóng phục hồi sức nẩy mầm. Sau khi thân cây hồi phục, nên để dần dần thích nghi với ánh nắng mặt trời. Từ đó, cây sinh trưởng và phát triển nhanh chóng.
Vệ sinh cây mai
Vệ sinh cây cũng được đề cập trong hướng dẫn chăm sóc cây mai. Có thể phun nước đậm đặc lên cây để loại bỏ hết rong rêu, nấm mốc bám trên thân cây. Hoặc một cách khác là phun phân urê đậm đặc lên cây (đừng để phân chảy xuống rễ), đợi 10 phút rồi dùng bàn chải chà mạnh lên cây để loại bỏ mốc.
Cách tạo dáng mai vàng
Trước khi tạo dáng, bạn nên cắt tỉa những cành không cần thiết hoặc yếu do sâu bệnh phá hoại. Thời điểm uốn cành tốt nhất là khi cây còn khỏe, cuối tháng 7 đến cuối hè.
Dụng cụ uốn dây mai nên quấn bằng dây kẽm, dây đồng, dây chì, dây vải để tránh làm hư cây.
Đầu tiên, bạn cần uốn theo trình tự từ thân cây đến cành chính, sau đó là các cành xung quanh thân cây. Bẻ những cành lớn trước, sau đó đến những cành nhỏ hơn. Và cần tạo hình theo hình đã chuẩn bị trước để làm dây tạo dáng cho cây mai vàng.
Chú ý không quấn dây quá lỏng hoặc quá chặt, chú ý quấn dây chéo một góc 45 độ so với trục giữa của cơ thể. Sau đó, cành cây cần được uốn cong bằng cách xoắn theo hướng của dây để giúp cố định dây vào vỏ cây. Sau khoảng 3-4 tháng hoặc 1 năm đối với cây lớn thì có thể tháo dây.
Trên đây là bài viết chia sẻ đầy đủ thông tin chi tiết giúp các bạn có thêm kiến thức về cây hoa mai.